www.lubieszpinak.fora.pl

Cupcaek

Popieram, można by od razu powklejać odpowiedzi pod pytaniami, i pozaznaczać te zajęte.

EDIT: Zaszaleje i wezmę 30 Very Happy

Dawid

na pyt 7 odpowiedz jest w prezentacji o nazwie WIP, slajd nr 9 - taka tabelka
na pyt 10 w 'jak zachowac ...' str 94
- jak mi sie bedzie chcialo przepisac z kiazki to pozniej wkleje a tabelke mozna sobie samemu skopiowac. Moim zdaniem po prostu wysylajmy odpowiedzi jak do tej pory komu tam sie chce, a kazdy niech sobie to kopiuje z postow i tworzy wlasna kopie z odpowiedziami Wink

beata

29. Środki wychowawcze.
Środek wychowawczy- to konkretna pomoc, dzięki której zachodzi proces wychowania, to tworzenie sytuacji, dzięki której wychowawcy wpływają na wychowanków w nadziei uformowania lub umocnienia w nich przekonań, postaw lub pożądanych motywacji.
Uszczegółowiając, to pomoce jakimi może się posłużyć wychowawca w celu wywarcia wpływu na wychowanka (zmiany jego relacji do istniejących norm; zaktywizowania jego postawy i wywołania poczucia odpowiedzialności).
Środki samowychowania- środki do realizacji celów w pracy samowychowawczej.

Co wpływa na dobór środków wychowawczych?
 Postawy wychowanka
 Sytuacja i zdarzenia poprzedzające zastosowanie środka
 Intencje i motywacje wychowanka, zakres i stopień jego świadomości przy określonych działaniach
 Wiek wychowanka
 Intencje i cele wychowawcy
 Działanie środka wychowawczego

Co wpływa na efekty oddziaływania określonego środka wych.?
 Osobowość wychowawcy
 Indywidualne cechy wychowanka
 Relacje miedzy wychowawca a wychowankiem
 Uwarunkowania sytuacyjne, zdarzenia i sytuacje losowe
Nie istnieje jeden niezawodny środek wychowawczy.

Najczęściej stosowane środki wychowawcze: pochwała, nagroda, zachęta , wyróżnienie, zainteresowanie wychowankiem i jego postawą, dobry przykład, przyjaźń, zabawa, dialog, wspólna praca, rozmowa, wyjaśnienie, przypomnienie, pouczenie, upomnienie, nagana, krytyka, kara.

Grupy aktywności wychowawczej wg Schleiermachera:
1. Działania służące bronieniu wychowanka przed niewłaściwymi wpływami.
2. Kary
3. Pomoc i wsparcie (jako najwłaściwsze formy)

Typologia środków wychowawczych wg Schleiermachera:
1. Prewencyjne- służą zapobieganiu ewentualnym szkodom mogącym dotknąć wychowanka. Chodzi o wzbudzeniu w wychowanku wrażliwości moralnej na to, co nie jest słuszne, i zapobieganie konieczności kary. Są to: asystencja wychowawcza, oratorium, db przykład, autorytet wychowawcy
2. Wspierające- te środki, które można odnieść do sytuacji znanych nam z psychologii uczenia się (w behawioryzmie nazywane wzmocnieniem pozytywnym). Umożliwiają tworzenie pożądanych sytuacji i nabywanie przez wychowanka określonych cech. Są to: pochwały, nagrody, sukcesy, zachęty, dialog, zainteresowanie i współpraca.

Pochwała-dotyczy płaszczyzny duchowej i werbalnej, daje poczucie pewności siebie, zaufanie do swoich możliwości, buzi wolę, aby nie zawieść oczekiwań.
Nagroda- gł. wymiar materialny, ale także niematerialny np. pozwolenie na wyjazd
Negatywne skutki stosowania środków wspierających:
• Zbyt częste tracą znaczenie
• Mogą wywołać postawy roszczeniowe, intencjonalność i instrumentalizacje postaw, dążenie do własnej czci i chwały, wyniosłości i próżności
• Gdy pozytywnie wzmocnimy niewłaściwe postawy
• Gdy wychowawca nie wykorzystują okazji do pozytywnego wzmocnienie
• „efekt echa”- pozytywna reakcja na zachowania wychowanków postrzeganych pozytywnie, negatywna na tych odbieranych negatywnie

3. Zabraniające/Zakazujące- zmierzają do wyrugowania określonych zachowań i postaw (wzmocnienia negatywne). Cel: oduczenie danych zachowań, pokazanie wychowankowi jego zachowanie jest niewłaściwe. Są to: przypomnienie, pouczenie, pogróżki, nagana i kara.

Środki te mogą też przestraszyć, zniechęcić, pozbawić radości i poczucia wolności, utrwalać poczucie małowartościowości, wywołać uległość, powodować zobojętnienie na groźby. (Groźby nie zmieniają wychowanka lecz go zniewalają, skuteczniejsze jest jasne stawianie wymagań i stosowanie prośby.)
Stosowanie kary jest problemem dyskusyjnym.

Dawid

10. Interwencja w sytuacjach konfliktowych – strategie oparte na współpracy.
Współpracując z uczniami nauczyciel nie będzie się uciekał do rozwiązań wymierzonych przeciwko klasie, a ponadto żadna decyzja nie zostanie podjęta bez udziału klasy.
1) Konstruktywna rozmowa o konflikcie metoda Gordona.
Nauczyciel stara się znaleźć rozwiązanie, prowadząc rozmowę według określonych schematów – i szuka go w zasadzie tylko przez te rozmowę. Najważniejsze elementy:
- komunikaty “ja” – niosą informacje na temat emocji, ale mówią również np. o własnych życzeniach. Procz ladunku emocjonalnego niosa w sobie zazwyczaj również treści merytoryczne.
- aktywne słuchanie – powinno sprzyjać poczuciu rozmówców, ze są rozumiani, poważnie traktowani i akceptowani, nawet mimo dezaprobaty dla ich zachowan.
Etapy:
1)zdefiniowanie problemu
2)zebranie propozycji rozwiązań
3)rozpatrzenie propozycji rozwiązań
4)podjęcie decyzji
5)realizacja ustalonego planu działania
6)ocena skuteczności

2)Współpraca w celu zmiany zachowan metoda Redlicha i Schleya (rozw. Konfl. Jako projekt całej klasy) – składa się z 3 faz:
Wspólne diagnozowanie, czyli oparte na współpracy poszukiwanie wyjaśnienia – nauczyciel i uczniowie dzielą się poglądami i próbują uzgodnić stanowisko.
Wspólne planowanie – wytyczenie wspólnych celów, zebranie propozycji rozwiązań, dokonanie konkretnych uzgodnień
Interwencja oparta na współpracy – wypróbowanie w praktyce tego, co zostało wcześniej uzgodnione.

bylo tam jeszcze cos o agrsji ale jakos nie wydawalo mi sie bardzo istotne wic pominalem ten fragment

Dawid

pyt nr 11

11. Wychowanie a socjalizacja, inkulturacja, edukacja.
Socjalizacja - Proces socjalizacji jest rozumiany jako przygotowanie i wprowadzenie jednostki
do życia w społeczeństwie. Wyrożnia się:
■ socjalizację pierwotną – taką, „ktorą jednostka przechodzi w dzieciństwie i z ktorej
pomocą staje się członkiem społeczeństwa”,
■ socjalizację wtorną – stanowi ją „każdy następny proces, ktory wprowadza jednostkę,
mającą już za sobą socjalizację pierwotną, w nowy sektor obiektywnego
świata jego społeczeństwa”.
Jak słusznie zauważa Dariusz Zając, tak rozumiana socjalizacja pozostaje
w stosunku podrzędności do wychowania w znaczeniu szerokim i w stosunku
nadrzędności do wychowania w znaczeniu wąskim.
Związki socjalizacji z wychowaniem są akcentowane wspołcześnie zwłaszcza
przez trzy ujęcia:
1)Wychowanie i socjalizacja są uczeniem się wartości i norm społecznych
2) Wychowanie i socjalizacja przygotowują do podjęcia i wypełniania rol
społecznych.
3)Wychowanie pełni szczegolną rolę w kształtowaniu świadomości moralnej
wychowanka, w formowaniu sumienia
Inkulturacja - Proces wchodzenia w życie kulturalne danej społeczności. Wychowanie powinno być zamierzoną, świadomą i celową pomocąw uczeniu się kultury. wychowanie pojmowane w sensie inkulturacji nie może poprzestać na zwykłym przekazie i pomocy w przyswajaniu kultury, lecz powinno zmierzać do kształtowania świadomości bycia podmiotem kultury i zdolności twórczego przemieniania struktur do poprawy aktualnego stanu kultury. O ile w społeczności tradycyjnej (statycznej) przez wychowanie można było łatwiej rozumieć przekaz wartości, modeli życia oraz form kultury, o tyle w społeczności wspołczesnej (dynamicznej i pluralistycznej) musi być podjęte zadanie budowania żywej relacji między przeszłością a przyszłością. Wychowanie powinno w zasadzie pełnić podwojną funkcję:
■ uodpornić na społeczeństwo i jego kulturę,
■ stymulować do pozytywnej odpowiedzi na wymagania społeczno-kulturalne
wspołczesnego świata.
Edukacja - ogoł wpływow na jednostki i grupy ludzkie, wpływow sprzyjających takiemu ich
rozwojowi i wykorzystaniu posiadanych możliwości, aby w maksymalnym stopniu
stały się świadomymi i tworczymi członkami wspolnoty społecznej, narodowej,
kulturowej i globalnej oraz by stały się zdolne do aktywnej samorealizacji, niepowtarzalnej
i trwałej tożsamości i odrębności, były zdolne do rozwijania własnego Ja
poprzez podejmowanie ‘zadań ponadosobistych’, poprzez utrzymywanie ciągłości
własnego Ja w toku spełniania ‘zadań dalekich’. Procesy skladajace się na edukacje:
1. Globalizacja – świat, problemy globalne, wojna, zagrożenie środowiska,
wygasanie źrodeł energii; polityczny podział świata na centrum i peryferie, problemy
mono- i policentryczności układu globalnego
2. Etatyzacja – państwo, jego suwerenność, ustroj, urządzenia demokratyczne,
konieczne zależności, miejsce w świecie, sojusznicy i przeciwnicy, siła i stabilność,
„racja stanu”.
3. Nacjonalizacja – narod i jego tradycje, swoistość kulturowa, istota więzi
i odrębności.
4. Kolektywizacja (socjalizacja wtorna) – klasa społeczna, więź i interes klasowy,
odrębność etosu, solidarność z ludźmi o podobnych poglądach i położeniu,
kształtowanie przekonań o szczegolnym miejscu i misji własnej klasy i jej partii.
5. Polityzacja, biurokratyzacja, profesjonalizacja – organizacje i instytucje;
wychowanie do podziału pracy, racjonalności i dyscypliny w społeczeństwie
organizacyjnym i w świecie zinstytucjonalizowanym; kształtowanie ideologicznych
przekonań o słuszności istniejącego porządku, o konieczności i słuszności
zastanego podziału funkcji; kształcenie do pracy i zawodu.
6. Socjalizacja (uspołecznienie pierwotne) – oddziaływanie grup pierwotnych:
rodziny, grupy rowieśniczej, społeczności lokalnej; wrastanie w zastane normy.
7. Inkulturacja i personalizacja – osobowość kulturowa i społeczna, istota
ludzka jako rezultat wrastania w kulturę i autonomicznych wyborow wartości;
przekazywanie systemow filozoficznych i religijnych.
8. Wychowanie i jurydyfikacja – obywatel, wdrażanie do realizowania i akceptowania
rol i czynności obywatelskich, kształtowanie świadomości prawnej.
9. Kształcenie i humanizacja – osoba ludzka, wiedza, światopogląd, umiejętności,
nawyki, wartości godnościowe, kompetencje interakcyjne; zasada wzajemności
i wspołczulności; kształtowanie potrzeb wtornych.
10. Hominizacja – organizm, kształtowanie cech gatunkowych człowieka,
wychowanie zdrowotne, higieniczne, seksualne; zasada unikania kary i maksymalizowania
przyjemności, gratyfikacji bez szkodzenia innym; kształtowanie
i kanalizacja potrzeb pierwotnych138.
Taka koncepcja stawia edukację w relacji nadrzędności względem wychowania
rozumianego w znaczeniu wąskim oraz socjalizacji, a w relacji podrzędności
wobec wychowania rozumianego w znaczeniu szerokim.
Zauważa się brak może „jedenastej ściany”, grupującej wpływy opiekuńcze,
profilaktyczne i prewencyjne.
Taka koncepcja stawia edukację w relacji nadrzędności względem wychowania
rozumianego w znaczeniu wąskim oraz socjalizacji, a w relacji podrzędności
wobec wychowania rozumianego w znaczeniu szerokim.

Dawid

12

Wychowanie i opieka. Jak podkreśla Mieczysław Łobocki, zakresy pojęć wychowanie
i opieka wzajemnie się uzupełniają, przenikają i wzbogacają140, nawet
składają na nie te same elementy elementy. Janina Maciaszkowa wykazuje, że jednocześnie
pomiędzy tymi elementami zachodzą rożnice jakościowe. Opieka wiąże się bowiem
z organizowaniem, tworzeniem warunkow, zapewnieniem środkow i psychicznej
pomocy, natomiast wychowanie realizuje się jako przekaz treści, norm
i wartości ważnych dla danej społeczności lub kultury. Opiekę podejmuje się ze
względu na potrzeby życiowe jednostki lub grupy, a wychowanie jest realizowane
ze względu na potrzeby rozwojowe jednostki lub grupy, potrzeby społeczne oraz
uznawane za wartościowe i ważne dla życia społecznego wartości i ideały, transmisję
dziedzictwa kultury i ciągłość życia społecznego.
W odrożnieniu od tradycyjnego pojmowania opieki, jako spieszenia z określonymi
świadczeniami na rzecz podopiecznych w związku z zaspokojeniem ich
elementarnych potrzeb życiowych, dziś należy stwarzać także warunki, ktore
stymulowałyby i wspomagały naturalny rozwoj człowieka141.
Jako istotne aspekty wspołczesnego rozumienia opieki Aleksandra Maciarz
wymienia następujące jej zadania:
■ tworzenie warunkow, ktore mają wspomagać zdrowie i rozwoj jednostek ludzkich,
■ wspomaganie jednostek wyzwalające ich siły i możliwości,
■ pomoc jednostkom w zdobywaniu coraz większej samodzielności w zaspokajaniu
potrzeb oraz kreowaniu własnych dążeń i działań.

Wychowanie a profilaktyka i prewencja. Słowo profilaktyka pochodzi od
greckiego prophylaktikόs, oznaczającego działania zapobiegawcze, prewencyjne,
także czynność zapobiegania czemuś lub ochronę czegoś143. Najczęściej profilaktykę
definiuje się jako „ogoł działań zapobiegających niepożądanym zjawiskom
w rozwoju i zachowaniu się ludzi”144. W pedagogice profilaktykę najczęściej sprowadza
się do „zapobiegania powstawaniu u dzieci niepożądanych przyzwyczajeń
i postaw, błędow w uczeniu się lub wad postawy ciała. Celem profilaktyki jest więc zapobieganie najbardziej dotkliwym dysfunkcjom
człowieka lub przynajmniej ograniczanie ich negatywnych skutkow. Poszukuje
się warunkow zwiększających odporność człowieka na czynniki ryzyka i na
zaburzenia, określanych jako czynniki chroniące lub suma zasobow. Ważne jest
też wyeliminowanie lub ograniczenie przyczyn zaburzeń, by nie doszło do szkod
związanych z ryzykownymi zachowaniami człowieka.

beata

22. Wychowanie fizyczne i zdrowotne. (s.386)

 Organizm i jego funkcjonowanie ma podstawowe znaczenie dla rozwoju życia psychicznego i zachowań społecznych wychowanka
 Musimy wziąć pod uwagę fizjologię wychowania, czyli sytuacja środowiskowe i zmysłowy kontakt ze środowiskiem (nie można nie uwzględnić trudności związanych z funkcjonowaniem wzroku , słuchu, narządów ruchu)
 Ważna role pełnią: higiena, ćwiczenia i ruch oraz kierowanie rozwojem motorycznym
 Inne problemy: zmęczenie, niedożywienie-mogą prowadzić do atrofii i stanów zbliżonych do niedorozwoju
 Wych. fiz. opiera się na naturze
 Osoba realizuje wych. fizyczne realizując ruch- dzięki niemu dochodzi do swojej autonomii
 Ruch- ukazując osobę i sposób w jaki dysponuje ona sobą (fizycznie i duchowo)- jest wychowawczy w tym sensie, że przeżywanie i realizowanie odbywa się od wewnątrz, jako dzieło działającego podmiotu
 Wyrażanie siebie przez ciało odzwierciedla pewien obiektywny porządek moralny osoby
 Wszelkie formy motorycznej aktywności są kształcące i wychowujące, gdyż zdążają do realizacji osobowości (ubogacają ja o pewną zdolność i jakość fizyczną, a jednocześnie moralną, społeczną a nawet religijną np. dyscyplina, współpraca, siła, panowanie nad sobą)
 Realizowane i nabyte sprawności wpływają na sposób postepowania, stając się pewnymi stałymi postawami
 Działanie motoryczne jest okazją do odkrywania siebie, samooceny i samokontroli
 Zdrowie jest dobrym samopoczuciem fizycznym, psychicznym i społecznym
 Wpływ telewizji (telewizja i agresywność, otyłość, uzależnienia i wczesna aktywność seksualna)

Dawid

19

19. Operacjonalizacja celów wychowania.
Wiele trudności w pracy edukacyjnej sprawia tzw. operacjonalizacja celow.
Pojęcie to spotykamy najczęściej w odniesieniu do celów kształcenia, które obejmują
cele nauczania i cele wychowania. Sam „zabieg” operacjonalizacji polega na zamianie celów ogólnych na równoważny
zbiór celów operacyjnych, co dokonuje się na drodze ich precyzowania,
uszczegółowienia i konkretyzacji. Ma ona wiele zalet:
■ stanowi jedną z lepiej opracowanych metod planowania kształcenia,
■ uwarunkowuje poprawny dobór i realizację treści,
■ uwarunkowuje prowadzenie pomiaru sprawdzającego,
■ mobilizująco i motywująco wpływa na wychowanków, kierując ich na określone
cele,
■ umożliwia wewnętrzną i zewnętrzną regulację procesu wychowawczego,
■ ułatwia planowanie procesu wychowawczego,
■ pozwala systematycznie korygować prawidłowość przebiegu procesu wychowania,
■ zapewnia spójność i wewnętrzną zwartość poszczególnych elementów procesu
wychowawczego118.
Krytyka posługuje się
najczęściej następującymi argumentami:
■ mniejsza przydatność operacjonalizacji w przypadku celów motywacyjnych i dotykających
woli,
■ odrzucanie lub ograniczanie celów ogólniejszych, przesadne eksponowanie celów
operacyjnych,
■ ograniczanie lub wręcz przekreślanie możliwości wykorzystywania także nieprzewidywalnych
sytuacji dydaktyczno-wychowawczych,
■ prowadzenie do schematyzmu i sztucznego rozdrobnienia (zestaw celów operacyjnych
nigdy nie odda w pełni celów ogólnych),
■ jest to zabieg trudny, pracochłonny i kosztowny,
■ prowadzi (czy też może prowadzić) do dehumanizacji procesu dydaktyczno-wychowawczego

beata

Zostało jeszcze: 5,6 (7 jest na slajdach), 12-18, 20, 21,23, 24(zaklepane), 25-27, 28(zaklepane), 30(zaklepane). Jak ktos coś robi to niech sie wpisze, zeby dwie osoby nie robiły tego samego Very Happy

Działajmy!;p

Dawid

21

21. Wychowanie estetyczne.
Wychowania estetycznego nie można mylić z wychowaniem artystycznym
ani z przysposabianiem wychowanka do stosowania narzędzi artystycznych dla
wyrażenia własnych uczuć czy przeżyć. Jest to wychowanie, które realizuje się
poprzez przeżywanie przyjemności z powodu piękna, do czego większość ludzi
jest przecież zdolna. Można więc stwierdzić, że rozróżnianie pomiędzy wychowaniem estetycznym
a wychowaniem w ogólności ma wyłącznie charakter terminologiczny. Zawsze
wychowanie estetyczne dokonuje się w relacji z całością wychowania. Innymi
słowy, dopełnia wychowanie ogólne, współdziała z nim i ma swój niewątpliwy
wkład w pełny, integralny rozwój każdego konkretnego istnienia (egzystencji).
Wychowanie estetyczne wnosi zatem specyficzny wkład w budowanie oryginalności
osobowej oraz przezwyciężanie konformizmu, dążącego do pozbawiania
człowieka jego autentyczności.
Dlatego środowiska wychowawcze, zwłaszcza szkoła, powinny otwierać się na
sztukę.

beata

23. Wychowanie intelektualne. (s.389 umysłowe)

Język i mowa pełnią funkcje (wg koncepcji personalistycznej):
1. Autoekspresja
2. Przekazywanie lub komunikowanie
3. Sugestia

Dojrzałość języka (mowy)osiąga się na tyle, na ile podmiot potrafi rozszerzyć swoje relacje w środowisku społecznym. Na początku język służy dziecku do oddziaływania na dorosłych. Stopniowo dziecko nawiązuje kontakty z rzeczywistością, w ten sposób poszerza
doświadczenie i chce się nim dzielić. Poszukuje środków, aby to uczynić.

Wychowanie sprzyja przyswojeniu sobie wielu różnych środków wyrazu (słownych, muzycznych, graficznych, rysunkowych, plastycznych, konstrukcyjnych) i czyni je zrozumiałymi.

Nabywanie umiejętności językowych jest istotnym warunkiem rozwoju intelektualnego i emocjonalno-moralnego, ponieważ treść doświadczenia historyczno-społecznego ludzi, która koncentrowała się na rzeczach materialnych, jest uogólniana i wyrażana w formie werbalnej.

Wychowanek, wchodzi w relację z faktami i osobami, które mogą zaspokajać jego potrzeby. Wyzwala w sobie procesy psychiczne związane z dawaniem i otrzymywaniem odpowiedzi oraz rozwija struktury myślowe, czyli systemy symbolicznych znaków porozumiewania się i języka. Formując w sobie stopniowo podstawowe schematy zachowań, wychowanek jakby pomniejsza swoją bezpośrednią zależność od środowiska.

Myślenie człowieka wiąże się z interpretowaniem bodźców zewnętrznych i wewnętrznych i w konsekwencji nadawaniem im znaczenia, które jest wyrażane w sądach. Człowiek myśli, ponieważ jest pobudzany do tego przez konieczność rozwiązywania problemów.

Myśląc, doprowadzamy do pewnej systematyzacji naszych pojęć i obrazów. W wyobraźni przedstawiamy sobie to, czego nie ma, lecz co mogłoby zaistnieć.
W tym sensie celem wychowania umysłowego jest stworzenie warunków, które ułatwiałyby przemianę praktycznego myślenia wychowanka (opartego na konkretnym działaniu) w myślenie pojęciowe, spekulatywne, oparte na procesach poznawczych, pobudzające wyobraźnię i czyniące ją twórczą.

Wychowanie umysłowe wiąże się również z wewnętrzną potrzebą wychowanka do przystosowania swojego organizmu i swojej egzystencji do środowiska poprzez myślenie i wyobraźnię. Chodzi o nabycie przez wychowanka umiejętności wyobrażania sobie określonych sytuacji, przewidywania ich, a następnie przekształcania, przy udziale uwagi i pamięci, w wiedzę przydatną do działania. Na tym podłożu wychowanek podejmuje taką aktywność, jak: konfrontacja, przyswajanie, pomnażanie, eksperyment, zawieranie układu przy utrzymaniu interakcji podmiot–przedmiot oraz organizm–środowisko.

Ćwiczenie tych aktywności prowadzi do rozwoju dalszych zdolności, zwanych logicznymi. Są one postrzegane jako sterowane poprzez prawa pozaempiryczne oraz wyposażone we własną konieczność i uniwersalność. Rozwój intelektualny wychowanka prowadzi zatem do spotkania z rzeczywistością zewnętrzną (środowisko i kultura), wyzwalając postawę poszukiwania i twórczości. Potrzeby wychowanka w relacji ze środowiskiem przekształcają się w zainteresowania i wyzwalają procesy myślowe zmierzające do poprawiania i systematyzowania tego środowiska. W ten sposób od swoistego „zbiorowiska swoich myśli” człowiek dochodzi do poznania refleksyjnego, a następnie do zdolności analizy i syntezy, oczywiście w miarę możliwości obiektywnych, oraz do wyzwalania się z zależności od utartego poziomu i sposobu myślenia, co w społecznościach zbyt statycznych może być zarazem zniewalające.

Zadanie wychowawcy i nauczyciela powinno się sprowadzać do zapewnienia współzależności między aktywnością umysłową a treściami, co zapobiegnie myśleniu w pustce lub pasywności.

Dawid

24

Obecnie wiele mówi się o wychowaniu społecznym i społecznych instytucjach
wychowania. Posiada to swoje źródło w fakcie, że osoba jako taka jest bytem
uwikłanym w rozliczne relacje, żyje we wspólnocie i jest zdana na wchodzenie
w interakcje z innymi. Społeczeństwo jest dla niej niejako naturalnym środowiskiem,
niosącym określone powinności. Z drugiej strony, osoba nie wyczerpuje
się w społeczeństwie, przeciwnie – transcenduje je129. Te wszystkie aspekty należy
uwzględnić w wychowaniu. Szczególnym aspektem wychowania społecznego realizowanego w odniesieniu
do społeczności politycznie zorganizowanej jest wychowanie obywatelskie i państwowe.
Zasadniczo wychowanie obywatelskie ogranicza się do pewnej serii zajęć
w szkole, na których przedstawia się podstawowe pojęcia i treści o charakterze
historycznym, prawnym i ekonomicznym oraz dostarcza się wiedzy o funkcjonowaniu
struktur państwowych, o uprawnieniach obywateli i o ich obowiązkach. Oczywiście, wiadomości te są ważne, przydatne, a nawet konieczne, ale nie
wystarczają do zrealizowania prawdziwego wychowania obywatela. Do tego potrzebna
jest jeszcze praktyka właściwych postaw, odpowiedniego sposobu życia
i funkcjonowania w społeczności. W tym sensie wymaga się budowania w szkole
takich relacji, które będą służyły wzajemnej akceptacji i tolerancji oraz poszanowaniu
stanowiska innych, nawet przeciwnego. Istotny jest współudział w organizacji
życia społecznego przez wskazywanie na konkretne problemy dzielnicy, miasta
czy regionu. Często podkreśla się także, że wychowanie obywatelskie
i polityczne osiąga swoje prawdziwe cele dopiero wówczas, gdy ludzie „zaczynają
dokuczać władzom”. Jest w tym wiele racji, gdyż rzeczywiście prawa obywatela
mają być nie tylko znane, lecz również przestrzegane, a pełną realizację osiągają
wtedy, gdy obywatel zaczyna się nimi posługiwać. Jednostka
nie może przejmować funkcji zbiorowości, oba bieguny tworzą bowiem całość
i krzyżują się we wzajemnych relacjach. W polityce chodziłoby zatem o budzenie
poczucia całości (które nie ma nic wspólnego z tzw. masą lub większością),
o ukazanie, na czym polegałaby owa całość życia: wskazywanie, jaka jest jej istota,
akty i cele, a także sposób jej budowania i wpływ na poszczególnych ludzi. Przy różnych okazjach możemy spotkać się ze stwierdzeniem, że polityka nie
powinna wkraczać w życie szkoły. Jest ono słuszne, jeśli mamy na myśli propagandę
polityczną. Nie jest ono jednakże prawdziwe, gdy przez politykę będziemy
rozumieli zwracanie uwagi na wymagania społeczne, na dobro wspólne, a nawet
na same ideologie poszczególnych partii

26

Wychowanie religijne łączy fakt religii
i religijności oraz fakt wychowawczy. Religia z samej swojej natury jest wyraźnie pedagogiczna, gdyż jest w niej
dążenie do czegoś, co przekracza aktualny stan rzeczy – do rzeczywistości, która
ukazuje coś więcej i która ukazuje się jako najwyższa wartość172. Wychowanie,
będąc konkretnym wydarzeniem, powinno pozostawać w relacji do jakiegoś
centrum integrującego i ostatecznie ukazywać jakiś cel jako jedyny i najwyższy.
Th. H. Groome podkreśla w książce Chrześcijańskie wychowanie religijne173, że
w wychowaniu można zauważyć trzy wymiary:
1. Proces dokonany.
2. Proces dokonujący się.
3. Proces otwarty na przyszłość i na nowe cele (wychowanie w tym sensie posiada
zarówno wymiar dobra już zrealizowanego, jak i dobra przyszłego). Przez wychowanie religijne przybliżamy człowieka pragnącego absolutu do doskonałości.
To dążenie jest tak mocne, że nawet systemowe odrzucenie Istoty Najwyższej
– Boga Osobowego i transcendentnego – musi znaleźć swój ekwiwalent
w czymś lub kimś skonstruowanym przez samego człowieka: przywodca (Fuhrer),
klasa, nacja itp. Takie „emblematy totemiczne” stają się w gruncie rzeczy namiastkami
Boga. Zawsze zatem mamy do czynienia z wychowaniem skoncentrowanym
na jakimś celu najwyższym lub na czymś ten cel zastępującym. Skoro stwierdzamy, że człowiek ze swojej natury jest religijny, może to rodzić
następujące konsekwencje:
1. Człowiek jest wyposażony w rozum i przez refleksję nabiera świadomości istnienia
„sacrum”.
2. Człowiek jest obdarzony wolnością wobec „sacrum” – może na nie udzielić odpowiedzi
„tak” lub „nie”, może mu się poddać lub sprzeciwić, może je ukochać lub
znienawidzić.
3. W religii bardziej niż w jakiejkolwiek innej dziedzinie ukazuje się zdolność człowieka
do autotranscendencji. Wyraża się to wówczas, gdy człowiek przekracza
granice swojego aktualnego istnienia i całą otaczającą go sferę rzeczywistości

kozak!

Wychowanie fizyczne i zdrowotne
Organizm i jego funkcjonowanie ma podstawowe znaczenie dla rozwoju życia psychicznego i zachowań społecznych wychowanka.
W wychowaniu fizycznym musimy wziąć pod uwagę tzw. fizjologię wychowania, czyli sytuacje środowiskowe i zmysłowy kontakt ze środowiskiem. Proces wychowawczy musi uwzględniać pojawianie się trudności związanych z funkcjonowaniem wzroku, słuchu czy narządów ruchu. Ważną rolę pełnią higiena, ćwiczenia i ruch oraz właściwe kierowanie rozwojem motorycznym wychowanka.
Inne problemy to zmęczenie, niedożywienie – mogą one prowadzić do atrofii i stanów zbliżonych do niedorozwoju5.
Między innymi dzięki ruchowi osoba dochodzi do swojej autonomii, ruch można „wychowywać”.
Każdy gest, każdy akt wymaga żywej i uważnej obecności sfery duchowej. Ruch jest wychowawczy w tym sensie, że przeżywanie i realizowanie odbywa się od wewnątrz, jako dzieło (akt) działającego podmiotu. Kiedy więc nie są to działania instrumentalne, nakazane, lecz osobowe akty wyrażania się przez swoje ciało, rozumiane jako integralna część osoby, odzwierciedlają one pewien obiektywny porządek moralny osoby, złączony z uwarunkowaniami fizjologicznymi (dlatego kontrolowanymi) i moralno-społecznymi7.
Wszelkie formy motorycznej aktywności (zabawa, gimnastyka, sport) są kształcące i wychowujące, gdy zdążają do realizacji osobowości. Sprawiają one, że osobowość ukazuje się nam jako ubogacona o pewną zdolność i jakość fizyczną, a jednocześnie o jakość moralną, społeczną czy nawet religijną (np. nabyta siła, odporność, panowanie nad sobą, dyscyplina, poprawność, lojalność, wzajemna pomoc, współpraca).
Sprawności wpływają na sposób postępowania, stając się pewnymi stałymi postawami. Działanie motoryczne może być okazją do odkrywania siebie, do samooceny i samokontroli. Bez tego wysiłku działania motoryczne byłyby albo zwykłym traceniem czasu, albo jedynie nabywaniem fizycznych zdolności celem zdobycia określonych sprawności.
Poczucie obowiązku, które łączy się z wewnętrzną motywacją do jeszcze pełniejszego urzeczywistniania siebie, może się przemieniać z kilku godzin w tygodniu wychowana fizycznego w szkole w permanentne działanie w całym dalszym życiu. Dotyczy to także kwestii zdrowia i wychowania zdrowotnego.
Międzynarodowa Organizacja Zdrowia (WHO) stwierdza, że zdrowie nie polega na braku choroby, lecz jest ono dobrym samopoczuciem fizycznym, psychicznym i społecznym jednostki.

Telewizja zaznacza swoją obecność wśród nas również poprzez konsekwencje odbioru programów (różnorodność postaw społecznych, kondycja zdrowotna). Siła wpływu telewizji na dzieci zależy od czasu poświęcanego na jej oglądanie i od przekazywanych treści.
Jeśli zwrócimy uwagę na czasowy rozkład zajęć dzieci, zauważymy, że na ogół na odpoczynek (w tym sen), higienę własną, posiłki i naukę w szkole przeznacza się codziennie ok. 18 godzin. Pozostałych 6 godzin to czas do dowolnego zagospodarowania.
Dopiero między dziesiątym a trzynastym rokiem życia dzieci są zdolne zrozumieć treść filmu. Stąd szczególna podatność najmłodszych dzieci na przemoc w telewizji (czy innych mediach). Nawet okres preadolescencji, ze względu na intensywne poszukiwanie przez młodzież modeli do identyfikacji, jest postrzegany jako krytyczny, jeśli chodzi o podatność na wpływ telewizji.. Amerykańska Akademia Pediatrii wskazuje aż na cztery rodzaje relacji:
1. Telewizja i agresywność.
2. Telewizja i otyłość.
3. Telewizja i uzależnienia (alkohol).
4. Telewizja i wczesna aktywność seksualna
Świadomi możliwości manipulacji i zagrożeń, powinniśmy pomagać dzieciom i młodzieży w rozumieniu kultury jako zróżnicowanego systemu znaków i informacji, które przy zastosowaniu współczesnych technologii mogą być różnie użyte i tym samym wywierać rozmaity wpływ na nasze myślenie i funkcjonowanie. Nie wystarczy koncentracja na pedagogice medialnej, musi z nią współwystąpić edukacja zdrowotna.

kozak!

4. Czym są cele wychowania? /Brezinka/
 cel wychowania – to, co ktoś poprzez działania wychowawcze chce osiągnąć; przymiot osobowości będącej obiektem wychowania
 psychologia: cel wychowania – wyobrażenie określonej dyspozycji psychicznej wychowanka, do której urzeczywistnienia wychowanie powinno się przyczynić
 sens wychowania  pomóc wychowankowi nabyć takie cechy osobowości, które uzdolnią go do samodzielnego i odpowiedzialnego społecznie życia
 cele wychowania stanowią cześci składowe normatywnej kultury jakiejś grupy, obowiązują każdego jej członka; są to ideały osobowości;
 ideały osobowości są normami – określają, jakimi przymiotami odznaczają się ludzie dzielni
 ideały całościowe i cząstkowe – cele całościowe i cząstkowe
 cele różnią się co do stopnia złożoności struktury dyspozycji, do której się dązy i co do poziomu abstrakcji, na którym zostały sformułowane
 wszystkie ideały są tworami idei – niełatwo odróżnić rzeczywiste od utopijnych, wartościowe od bezwartościowych, użyteczne od bezużytecznych
 „ideały usankcjonowane” – takie, którymi rzeczywiście grupa się kieruje
 w praktyce wychowania chodzi nade wszystko o ideały potwierdzone społecznie – które weszły w zakres obyczaju, moralności i prawa
 można zaczerpnąć cele wychowania z przekazów kulturowych (kiedyś te cele zostały już stworzone)
 istotne cele wychowania są „ponadindywidualnymi”, społecznymi lub zespołowymi ideałami osobowości, niezależnymi od upodobań jednostki

beata

Od Agaty:
27.Pojęcie metody wychowania, formy wychowania, techniki pracy wychowawczej.

Metoda wychowania to ogół zasad, kryteriów i sposobów postępowania, które mają doprowadzić wychowanka do założonego celu. Ich dobór uzależniamy od składowych procesu wychowawczego, jakimi są: wychowanek, wychowawca, założony cel.

Za formy wychowania uznaje się zwykle „bliżej skonkretyzowane sposoby postępowania wychowawczego, czyli są one bardziej szczegółowym, a niekiedy wręcz drobiazgowym opisem metody wychowania, ukazując praktyczne ich zastosowanie w działalności wychowawczej”Najczęściej wyróżnianymi formami wychowania są oddziaływania: 1) werbalne, 2) niewerbalne, 3) doraźne

Do technik wychowawczych wchodzą: psychotechniki (praca i aktywność indywidualna),socjotechniki (działanie zbiorowe i społeczny kontekst życia), kulturotechniki (działanie w kulturze).
Psychotechniki charakteryzują się wywieraniem przez wychowawcę bezpośredniego wpływu na aktywność wychowanka, a dokonuje się to poprzez oddziaływanie na jego psychikę.
Socjotechniki polegają na wywieraniu na wychowanka wpływu pośredniego – jest to kierowanie oddziaływaniem grupy na jednostkę. Kulturotechniki oznaczają pośredni wpływ wychowawcy na wychowanka z zastosowaniem wytworów kultury (jako wytworzone symbole, obiekty naukowe techniczne, język, architektura, religia itp.)